Tërmeti i fortë që futi panikun në mesin e alaskëve, duke u frikësuar nga një cunami, në terren të lartë të martën herët është një kujtesë se, të paktën rreth Paqësorit, rreziku më i madh nga tërmetet shpesh nuk vjen nga toka, por nga deti.

Duke pasur parasysh nevojën për shpejtësi – valët vdekjeprurëse mund të godasin brenda disa minutave në disa raste – parashikuesit e cunamit tentojnë të gjuajnë së pari dhe të bëjnë pyetje më vonë, duke dërguar alarme të gjera që janë shpesh të reduktuara ose anuluar brenda disa orëve, transmeton portali arbresh.info

Në rastin e tërmetit të së martës, valët mund të kishin goditur tokën më të afërt, Ishullin Kodiak, brenda gjysmë ore. Qendra Paralajmëruese Amerikane për Cunami, dërgoi alarmet e saj brenda 3 minutave të ngjarjes, një kornizë tipike kohore, ka thënë Michael Angove, i cili menaxhon programin e cunamit në Administratën Kombëtare të Oqeaneve dhe atmosferës.

Tërmeti i së martës që doli të ishte i padëmshëm.

Por përqendrimi në det të hapur nuk është garanci kundër shkatërrimit. Disa nga tërmetet më katastrofike të historisë kanë ndodhur nën det, me shumicën e vdekjeve dhe dëmeve të shkaktuara nga uji në vend të rënies së ndërtesave ose infrastrukturës së shkatërruar.

Në tërmetin Tohoku të Japonisë në Japoni, për shembull, reaktorët bërthamorë të Fukushima mbijetuan në shkallën fillestare të magnitudës 9.1 të tërmetit. Ishte cunami më i madh se i parashikuar, i cili goditi disa minuta më vonë, që e dënoi bimën duke trokitur gjeneratorë të energjisë së jashtëzakonshme.

Në tërmetin e Ditës së Kutive në 2004 pranë Aceh, Indonezi, gjithashtu me madhësi 9.1, pothuajse të gjitha vdekjet e tremujorit ishin nga valët e cunamit që përmbytën zonat bregdetare rreth Oqeanit Indian, transmeton arbresh.info

Dhe megjithëse tërmeti 9,2 magnituda 1964, tërmeti i Alaskës – tërmeti i dytë më i madh i regjistruar ndonjëherë – ishte teknikisht i përqendruar në tokë, në një fjord në Prince William Sound, rreth 90 për qind e 131 vdekjeve ishin nga valët.

Në një fshat bregdetar vendas, uji mbërriti derisa toka ishte akoma duke tundur, duke vrarë një të tretën e banorëve.

Por parashikuesit e cunamit rrallë kanë luksin e kohës për të pritur një analizë të mekanizmit të tërmetit, tha Angove.

“Kur kemi një ngjarje që është afër bregut tonë, është një problem shumë sfidues për ne,” tha ai. “Ka shumë analiza të sofistikuara valore sizmike. Por nuk kemi kohë për të bërë këtë nivel analize kur flasim për tetë deri në 10 minuta kohë udhëtimi “.

Në vend të kësaj, tha ai, vendimi për të dërguar alarme fillestare bazohet në një analizë të shpejtë të dy faktorëve: madhësinë e tërmetit dhe vendndodhjen e tij./Arbresh.info/